Πέμπτη 27 Μαρτίου 2008

Όπου αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε στην πράξη γιατί πρέπει να φροντίζεις να εξαρτάσαι όσο το δυνατόν λιγότερο από τους άλλους…

Καθ’ ότι θα σχεδιάσουμε ένα κέντρο απεξάρτησης, θεωρήσαμε ότι το καταλληλότερο άτομο να ενημερωθούμε τόσο για το κτιριολογικό, όσο και για τις ψυχολογικές ανάγκες των χρηστών, είναι η ψυχίατρος, δημιουργός και υπεύθυνη του προγράμματος «18 Άνω», κυρία Κατερίνα Μάτσα. Γνωρίζαμε από την αρχή ότι είναι δυσεύρετη, όχι γιατί είναι απρόσιτη, αλλά επειδή τρέχει η ίδια καθημερινά από Δομή σε Δομή (όπου Δομή, μονάδα φιλοξενίας και απεξάρτησης. Βρίσκονται σε διάφορες περιοχές της Αθήνας, κυρίως κοντά στο κέντρο) και άρα έχει μηδενικό ελεύθερο χρόνο. Παρ’ όλα αυτά, ακολουθώντας το «ελληνικό σύστημα», εντοπίσαμε φίλους και συνεργάτες της μέσω γνωστών άλλων γνωστών που ήξεραν κάτι γνωστούς που ήταν φίλοι με κάτι φίλους και της μίλησαν για την εργασία μας. Έτσι μάθαμε ότι ήταν πρόθυμη να μας βοηθήσει στην έρευνά μας, αρκεί να παίρναμε ένα τηλέφωνο στο «18 Άνω», για να κανονίσουμε ένα ραντεβού. Το τηλέφωνο έγινε τη Δευτέρα και η κυρία Μάτσα με ενημέρωσε ότι θα είχε χρόνο μόνο την Πέμπτη και να την καλέσω εκείνη τη μέρα (σήμερα) το πρωί, για να κλείσουμε ραντεβού για το απόγευμα. Πράγματι, σηκώθηκα στις 9 αν και άυπνη (θα εξηγήσω μετά το γιατί) και πήρα στο τηλέφωνο που μου είχε δώσει. Η κυρία Μάτσα πήγε τελικά στις 10 (στη δομή; Δεν ξέρω τι τηλέφωνο ήταν αυτό που πήρα) και με πήρε αμέσως τηλέφωνο. Όμως με πήρε για να μου πει ότι αυτή τη βδομάδα δεν έχει καθόλου χρόνου, ότι μιλάει αύριο σε ένα συνέδριο στον Άρειο Πάγο στην 9.30 το πρωί με είσοδο ελεύθερη, για θέματα που αφορούν την απεξάρτηση, την επανένταξη, τη φυλάκιση και άλλα και θα μπορούσαμε να πάμε, και να της τηλεφωνήσω τη Δευτέρα για να κανονίσουμε μια συνάντηση για την Τρίτη το απόγευμα. Το θέμα είναι ότι δεν μπορούμε να μείνουμε για πάντα στην Αθήνα περιμένοντας το ραντεβού, διότι έχουμε και μια διάλεξη να οργανώσουμε και να πιάσουμε επίσης καμαρίνι στη σχολή. Ακόμη, η Αλκμήνη κάνει μαθήματα Αγγλικών για proficiency και έχει ήδη χάσει πολλά από την εξεταστική. Οπότε ελπίζουμε στην Τρίτη.

Τώρα, γιατί δεν κοιμήθηκα χθες το βράδυ. Ο φίλος μου, μου χάρισε για τη γιορτή μου ένα βιβλίο του Αλαίν ντε Μποττόν με τίτλο «Η αρχιτεκτονική της ευτυχίας», εκδόσεις Πατάκη. Πολύ καλογραμμένο και αισιόδοξο, καθώς εκφράζει την πεποίθηση ότι η αρχιτεκτονική μπορεί να μας κάνει καλύτερους και πιο ευτυχισμένους. Αντίθετα, ο φίλος της Αλκμήνης επέλεξε να της εκφράσει τη στήριξή του χαρίζοντάς της το βιβλίο του Κώστα Καρακώστα με τίτλο «Άχραντο Λευκό», από τη σειρά μαρτυρίες των εκδόσεων Καστανιώτη, που μπορεί να καταλήγει αισιόδοξα, καθώς ο Καρακώστας είναι πλέον απεξαρτημένος, αλλά αν μετρήσει κανείς τους φίλους που έχασε από τα ναρκωτικά (άλλους γρήγορα και άλλους αργά και –ας μου επιτραπεί το κλισέ- βασανιστικά), τότε νιώθει στην περίπτωση που είναι τελείως αναίσθητος, τουλάχιστον ένα κόμπο στο στομάχι. Η Αλκμήνη, που είναι υπερευαίσθητη, μου είπε ότι έπαθε κατάθλιψη όταν το διάβασε, αλλά υπέθεσα ότι θα ήταν απλά συγκινητικό. Έκανα λάθος. Χθες μου το έφερε να το διαβάσω. Το βιβλίο είναι συγκλονιστικό. Η περιγραφές είναι απλές, χωρίς ίχνος προσπάθειας να σοκάρουν με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες. Τα πράγματα περιγράφονται λιτά, όμως είναι τα ίδια τα γεγονότα που σοκάρουν. Οι αμέτρητες προσπάθειες του ίδιου του Καρακώστα να απεξαρτηθεί και ο εξευτελισμός, η διαστρέβλωση του χαρακτήρα υπό την επήρεια ουσιών, η πολυεξάρτηση από χάπια και ηρωίνη, οι κλοπές, η βία, η απελπισία, η κατάπτωση, κατάρρευση πολλές φορές σώματος και πνεύματος, η απελπισία του περιβάλλοντος του. Από την άλλη, θαυμάζει κανείς το ανθρώπινο ένστικτο της αυτοσυντήρησης, της επιβίωσης, της επιμονής για αναζήτηση σωτηρίας, παρά τις τόσες απογοήτευσης, τη δύναμη της αγάπης συγγενών και λίγων καλών φίλων. Το θέμα είναι ότι ελάχιστοι έχουν την τύχη του Καρακώστα. Και πολλές φορές όσο κι αν παλεύουν συγγενείς και φίλοι, ο αγώνας πάει χαμένος. Κι έτσι με πήρε ο ύπνος μετρώντας χαμένους κόπους και θανάτους. Ξυπνούσα με το στομάχι μου να με σφίγγει και θέλοντας να κάνω εμετό. Το πρωί δεν μπορούσα να φάω τίποτα. Το τηλεφώνημα στην κυρία Μάτσα έμοιαζε πια μάταιο. Το ίδιο και η εργασία μας. Ύστερα άρχισε να σκέφτομαι λίγο πιο ρομαντικά. Ότι αξίζει η προσπάθεια για να σωθεί έστω και μια ζωή. Ότι κι αυτό είναι μια μικρή νίκη. Και έτσι παρηγορούμαι.

Δευτέρα 24 Μαρτίου 2008

Καλή αρχή να έχουμε!!!!

Αυτό το blog δημιουργείται σήμερα με σκοπό την καταγραφή όλης της πορείας μιας διπλωματικής εργασίας στο τμήμα αρχιτεκτόνων μηχανικών, της πολυτεχνικής σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, που βρίσκεται στην Ξάνθη. Έχω την πεποίθηση ότι η πορεία μας μέχρι την παρουσίαση αυτής της εργασίας, καθώς και της διάλεξης, θα είναι αρκετά περιπετειώδης. Εξ' ου και η απόφαση της καταγραφής.
Είμαι η Αλέξια και το "άλλο μου μισό" στις εργασίες είναι η Αλκμήνη. Είμαι από την Αθήνα κι εκείνη από την Πρέβεζα. Συνεργαζόμαστε από το δεύτερο έτος και είμαστε σαφώς ετερώνυμα που έλκονται. Η Αλκμήνη είναι το πρακτικό πνεύμα της ομάδας. Οργανώνει τα χρονοδιαγράμματα, τις αγορές υλικών, τις ώρες εργασίας, και κάνει όλες τις κατόψεις (είπαμε, είναι πρακτικό μυαλό. Εγώ αδυνατώ να προβληματιστώ για το αν χωράει η ντουλάπα στο υπνοδωμάτιο ή όχι. Αν και αναγκάστηκα να το μάθω τελικά.). Εγώ είμαι το θεωρητικό και "καλλιτεχνικό" πνεύμα. Αναλαμβάνω τα σκίτσα, τις όψεις, τις μακέτες μικροπεροβάλλοντος και τα κείμενα. Επίσης είμαστε και -προσοχή, ακολουθεί όρος σχολικός- κολλητές! Ω, ναι. Πλέον ξέρω ότι όταν αναστενάζει και ξεροκαταπίνει είναι στα όρια κρίσης άγχους, ότι όταν κοκκινίζει την έχει πιάσει η κρίση, ότι όταν δεν μιλάει είναι εκνευρισμένη και δεν μιλάει για να μη ρίξει σε όλους μπινελίκια. Εκείνη ξέρει ότι όταν είναι στραβωμένη όλη μου η φάτσα είμαι στα όρια του να σκοτώσω άνθρωπο, ότι αν ανοίξω το στόμα μου εκείνη την ώρα, μπορεί ο άνθρωπος να αυτοκτονήσει για να γλιτώσει από την κακία μου, ότι το άγχος με οδηγεί σε μια πολύ δημιουργική και αποτελεσματική "φλυαρία" μπροστά στο κοινό των παρουσιάσεων, αλλά ότι όσο άγχος κι αν έχω, μετά τις δώδεκα το βράδυ η νύστα είναι πάντα περισσότερη.
Εφ' όσον η σχέση μας είναι δοκιμασμένη και στη σχολή και έξω από αυτήν, αποφασίσαμε να κάνουμε ομαδικά και την διάλεξη και τη διπλωματική μας. Η διάλεξη έχει σαν θέμα την Κλίμακα και ειδικότερα, το πως θα μπορούσαν τα όλο και μεγαλύτερης κλίμακας έργα (ουρανοξύστες, οικιστικά σύνολα κ.λ.π) να διατηρήσουν την ανθρώπινη κλίμακα. Η διπλωματική μας είναι ένα Κέντρο Απεξάρτησης. Υπεύθυνοι καθηγητές είναι και στα δυο οι: Θεώνη Ξάνθη, Πάνος Κόκκορης και Γιώργος Παπαγιαννόπουλος. Εάν μας αντέξουν μέχρι το τέλος βέβαια. Είναι άνθρωποι που εκτιμούμε, όχι μόνο για το έργο τους, αλλά κυρίως για τη διδασκαλία τους, για το πόσο μας έχουν στηρίξει και έμπνευση αυτά τα χρόνια. Η "στήριξη" βέβαια, και η ώθηση προς το καλύτερο, γίνεται κάποιες φορές με μεθόδους αρκετά ανορθόδοξες, αλλά πάντως αποτελεσματικές.
Γιατί επιλέξαμε αυτό το ανορθόδοξο, καταθλιπτικό, "αντικαλλιτεχνικό" θέμα; Γιατί θεωρούμε ότι η αρχιτεκτονική πρέπει να υπηρετεί τον άνθρωπο. Να κάνει τη ζωή του καλύτερη, όχι δημιουργώντας σκηνικά, όχι θαμπώνοντάς τον, όχι μαγεύοντας ή παραπλανώντας τον, αλλά δημιουργώντας χώρους που προσφέρουν ποιότητα ζωής, ποικιλία αισθητηριακών εμπειριών, ηρεμία. Οι χρήστες οπιούχων και οπιοειδών ναρκωτικών, που επιλέγουν να απεξαρτηθούν είναι μια από τις πλέον απαιτητικές ομάδες χρηστών αρχιτεκτονικού έργου. Γι' αυτούς το αρχιτεκτόνημα πρέπει να είναι κουκούλι, μήτρα, ερημητήριο... Και πολλά άλλα, που σκοπεύουμε να ερευνήσουμε. Το κτίριο ενός κέντρου απεξάρτησης πρέπει να προστατεύει. Όχι να επιδεικνύεται. Αυτά, για τώρα.